'Khi đám đông muốn thế thiên hành đạo, thì đám đông cũng phải tuân theo lẽ công bằng. Như vậy thì mới là cách hành xử của con người có lương tri'.
Một tên trộm chó dĩ nhiên đáng ghét nhưng cũng chưa phải là một kẻ gây ra tội lỗi đến mức phải lấy mạng mình ra đền để công lý thực thi báo oán. Nếu đó là một băng cướp giết người như ngóe thì có thể biện hộ cho việc đám đông xúm vào giết hắn. Nhưng khi hắn chỉ là một tên trộm chó, mà đám đông giết hắn thì đám đông đã hành xử trái với đạo trời. Chúng ta nên nhớ rằng, việc hành xử bất luận theo phương cách gì cũng cần phải lấy sự công bằng của trời đất làm căn bản. Người ta không giết người, không chặt tay ai để cướp của, thì đám đông nhân danh cái gì để đoạt mạng người ta? Khi đám đông muốn “thế thiên hành đạo”, thì đám đông phải cũng phải tuân theo lẽ công bằng! Như vậy thì mới là cách hành xử của con người có lương tri! Vào thời xa xưa khi chưa có pháp luật, chưa có tòa án, loài người còn ăn lông ở lỗ thì người ta xử bằng nguyên tắc “công bằng cơ học”. Nếu phạm nhân giết đứa trẻ thì đám đông giết chết phạm nhân, nhưng phạm nhân chỉ làm gãy tay đứa trẻ thì đám đông chỉ bẻ gãy tay phạm nhân mà thôi. Dần dần loài người văn minh hơn, có luật lệ, người ta xử theo các điều luật, nhưng vẫn luôn tuân theo nguyên tắc công bằng. Đó là chuyện thời xưa. Còn chuyện thời nay, giữa thế kỷ 21, cả một đám đông cuồng nộ giết chết một người chỉ phạm tội trộm chó, rồi thì hàng loạt ý kiến của nhiều người khác đang tỉnh táo lại bênh vực cho hành động này. Tôi cho rằng đây là điều cần báo động về mặt lương tri. Chúng ta cần nhớ rằng những bộ luật hà khắc nhất trong lịch sử cũng không xử tử hình bằng cách ném đá, đánh đấm cho đến chết với phạm nhân ăn trộm. Vậy mà chúng ta, những người mang danh là văn minh, là nhân từ, lại đi “xử” tử hình những tên trộm chó bằng các “cách thức trung cổ”! Như vậy có phải chúng ta tàn ác hơn người xưa không? Có phải chúng ta là những người tàn ác nhất thế giới hay không? Đây chính là sự băng hoại về mặt lương tri của một nhóm cộng đồng người Việt chúng ta. Cướp bia, cướp tiền của người bị nạn, đánh chết kẻ trộm chó. Rồi thì khi pháp luật xử lý, cả một nhóm cộng đồng gửi đơn thư làm áp lực lên chính quyền. Và nhiều người khác ủng hộ. Vấn đề không chỉ gói gọn trong năm bảy chục lá đơn, mà là cái tính ác trong con người Việt vốn nhân từ và bao dung đang trỗi dậy ngày một kinh khủng. Không chỉ sự nhân từ, lòng bao dung đội nón ra đi, đến ngay cả lẽ công bằng của đạo trời đất cũng không còn nữa! Trần Đình Thu (*) (*) Bài viết thể hiện văn phong và góc nhìn của tác giả, một luật gia, nhà báo, đạo diễn sống tại TP.HCM |
